Keşfe Devam bölümünde National Geographic ekibi en iyi kaynaklarını ve bilgilerini paylaşmaktadır. Araştırma Bölümü'ne özel teşekkürler.
Bunu Biliyor muydunuz?
Karadaki en hızlı hayvan yaşamının en kritik yarışını koşuyor –bu aslında varlığını sürdürme yarışı. Göz açıp kapayıncaya kadar saatte 100 kilometrelik hıza ulaşabilen çitanın, insanlardan ve yaşam alanı yıkımından kaçması gittikçe güçleşiyor. Çitaları Koruma Fonu'na (CCF) göre, yaban ortamındaki çitaların sayısı 15.000'in altında.
National Geographic dergisinin bu ayki sayısına konu olan, Kenya'nın Masai Mara Ulusal Parkı çitalarının aksine, Namibya'daki çitalar çoğunlukla korunaksız alanlarda yaşıyorlar. Her ne kadar Namibya dünyadaki en büyük çita topluluğunu barındırmakla övünse de, çita alanlarına kurulan çiftliklerin gün geçtikçe artması çatışmayı kaçınılmaz hale getiriyor. Çitalar için doğal av olan hayvanlar da sayıca azalıyor. Çitaların çiftçilere ait hayvanlara saldırmasında ve buna misilleme olarak çiftçilerin 1980'lerde en az 7000 çitayı öldürmesinde her iki faktörün de payı var. CCF'ye göre, buna bağlı olarak Namibya'nın çita popülasyonu yarıya inmiş durumda. Çatışmayı azaltmak ve çitaları başka alanlara taşımak amacıyla, CCF 1991'den beri çiftçilerle birlikte alternatif hayvan besiciliği yollarını ve av yönetimi uygulamalarını geliştirmeye yönelik çalışmalar yürütüyor. Ayrıca, çitalara zarar vermeyen çiftçilerin yararlanacağı bir teşvik programı hazırlanmış bulunuyor. CCF çiftçilerin işbirliği halinde yaban hayatı ve çitalar için av hayvanlarını kontrol altında tutabilecekleri koruma alanlarının oluşturulmasına destek veriyor.
Genetik varyasyon eksikliği, hayvanları hastalık ve ölümle karşı karşıya getiriyor ve böylece çita popülasyonunu tehdit ediyor. Kapalı ortamda üreme projeleri çerçevesinde hayvanları çiftleştirme girişimlerine rağmen, soy içi üremeyle doğmuş birçok erkek yetersiz sperm kalitesinden olumsuz etkileniyor ve döllenme güçleşiyor. Son dönemlerde CCF kapalı ortamda üreme projeleri için dünyanın çeşitli yerlerindeki çitalar üzerinde yapay dölleme teknolojilerinin kullanıldığı denemeler yürütüyor.
Çitaların karşı karşıya kaldığı sorunlar hakkında daha geniş bilgi edinmek istiyorsanız, Çitaları Koruma Fonu'na www.cheetah.org adresinden ulaşabilirsiniz.
—Christy Ullrich
İlgili Linkler
Hayvanlar Ansiklopedisi
www.thebigzoo.com/Animals/Cheetah.asp
Çitaların yaşam alanları, sosyal yapıları ve saldırılarına hedef oldukları yırtıcılar hakkında daha geniş bilgi edinebileceğiniz bir kaynak.
Afrika Savana Kuşağındaki Yırtıcılar
www.geocities.com/biomorrow/diversity.html
Bu sitede Afrika'nın savana kuşağındaki çeşitli yırtıcıları inceleyebilirsiniz.
Kaynakça
Carol, T. M. Cheetahs of the Serengeti Plains: Group Living in an Asocial Species. University of Chicago Press, 1994.
Durant, Sarah, Marcella Kelly ve Tim M. Caro. “Factors Affecting Life and Death in Serengeti Cheetahs: Environment, Age, and Sociality”, Behavioral Ecology (2004), 11-22.
Eaton, Randall. The Cheetah: The Biology, Ecology, and Behavior of an Endangered Species. Litton Educational Publishing, 1974.
Frame, George ve Lory Frame. Swift and Enduring: Cheetahs and Wild Dogs of the Serengeti. Elsevier-Dutton Publishing Co., 1981.
NGS Kaynakları
Sunquist, Fiona. “Designed to Kill”, National Geographic World (Eylül 2000), 19-21, 26.
“Okavango: Africa's Savage Oasis”, 1996. Sadece internette www.nationalgeographic.com/okavango/index.html adresinden ulasilabilir.
“Cheetahs Growing Up in the Wild”, National Geographic World (Agustos 1984), 14-19.
Cahalane, Victor H. ve Walter A. Weber. “King of Cats and His Court”, National Geographic (Subat 1943), 217-59.
|
Kafein 
